In de technische sector ontstaat langzaam een schreeuwend tekort aan vaklieden, als we de recente berichtgeving hierover tenminste moeten geloven. Maar hoe ernstig dat probleem werkelijk is, hangt een beetje af van de bril waarmee je naar de problemen kijkt. Twee P&O’ers over dat vermeende tekort.


De bekende redeneringen over tekorten aan technisch personeel horen we bijna dagelijks, zegt Frank Schoof, manager HRM bij Croon Elektrotechniek. ‘Te weinig instroom van toekomstige technici op scholen, vergrijzing, et cetera. Maar dat is allemaal gedacht vanuit bestaande gedachtelijnen. De grafieklijntjes worden allemaal doorgetrokken naar de toekomst. En tja, dan kom je inderdaad op een tekort uit. Maar vanuit een ander paradigma is er misschien helemaal geen tekort.’

Meteen maar even een voorbeeld van zo’n ander paradigma. ‘We zijn nu bezig met een project, geschoeid op Scandinavische leest, om mensen die ooit voor de techniek zijn opgeleid weer terug in de sector te halen. Die mensen zijn in de jaren negentig (bijvoorbeeld) de ict in gegaan omdat daar geld was te verdienen, nu kunnen ze via een bijscholing weer terug komen. We hebben 15 plekken gecreëerd, tot onze verbazing kregen we 65 aanmeldingen. Dát is waar het om gaat: ga met andere ogen kijken. Voor vrouwen in de techniek geldt precies hetzelfde. Als je ze wilt interesseren en je gaat zoeken, dan ga je ze vinden.’
Als je op die manier gaat kijken, dan blijft er wellicht maar weinig over van dat zogenaamde tekort aan technici. ‘Volgens mij hebben we geen tekort aan technisch personeel, maar een tekort aan vermogen om mensen met de juiste kwaliteiten te vinden in de samenleving.’

Wél een tekort
Alfred Boot, directeur HR van Dura Vermeer Groep, ziet wel een tekort aan vaklieden opdoemen. ‘Nu nog niet, maar dat komt ook doordat er minder bedrijvigheid is in de bouw door de crisis. Maar over een paar jaar, wanneer er volop werk is, zou het wel eens spannend kunnen worden. Je kent de varkenscyclus misschien wel, waarbij vraag en aanbod vertraagd op elkaar reageren: omdat er nu geen werk is in de techniek, kiezen jongeren ook andere opleidingen. Maar zo is het júist niet. Wanneer ze nu beginnen, zijn ze klaar wanneer de markt aantrekt. Ze hadden vier jaar geleden een andere opleiding moeten gaan doen als ze direct aan de slag wilden.’
Een andere verklaring voor het aanstaande tekort is dat Nederland langzaam is geëvolueerd tot een diensteneconomie waar weinig plaats is voor handwerk. ‘Terwijl juist landen met een sterke maakindustrie het nu heel goed doen, kijk naar Duitsland. Werkgevers in de techniek zouden beter moeten laten zien wat voor een fantastische sector dit is om in te werken. En daarnaast mogen we wel wat meer aan sociale vernieuwing doen: zorgen voor een betere work-life balance bijvoorbeeld.’

Ander perspectief
Er is een verschil tussen vraag en aanbod op de arbeidsmarkt. Daarom is het nodig om scherp te blijven, zegt Schoof. ‘Zowel werknemers als werkgevers zijn inactief geworden in de verzorgingsstaat. Werknemers denken dat ze wel ergens veertig jaar kunnen blijven werken. En werkgevers beginnen meteen te gillen als ze niet de juiste schoolverlaters krijgen. Maar daar heb je zelf ook een verantwoordelijkheid in, denk ik dan. Als je goede stagiairs wilt, moet je samenwerken met scholen. En ben je daar te klein voor, wees dan betrokken bij de branchevereniging. Er wordt te veel van elkaar verwacht en te weinig zelf ondernomen.’

Samenwerken
Sinds kort zijn er initiatieven (zoals de Actieagenda Bouw) om sectoraal samen te werken om nieuwe mensen te werven. Volgens Boot is het in die club de bedoeling om praktischer te worden dan alleen wat praatstukken schrijven. ‘Zo zijn er projecten waarbij werkgevers scholen adopteren om lessen in techniek te gaan geven. Dat vergt wel een flinke inspanning van werkgevers, om daar mensen en tijd voor vrij te maken. Wij zouden er zelf ook actiever in kunnen zijn om het handen en voeten te geven, erken ik meteen.’

Loonkosten omhoog
Wanneer er over een paar jaar toch grote tekorten aan technisch personeel ontstaan, dan denkt Boot dat er twee dingen gebeuren: ‘Het eerste effect is dat de lonen door schaarste zullen stijgen, het andere is dat er meer arbeidsmigratie zal optreden. We doen er alles aan om te voorkomen dat dat nodig is, maar of het voldoende is weet ik niet. Lager geschoold technisch personeel is nog wel te krijgen op een arbeidsmarkt die steeds verder internationaliseert, maar voor de hoger geschoolden willen we toch graag Nederlanders hebben. De tekorten doen zich voor bij beide groepen, maar aan de onderkant is het dus wat beter op te lossen.’

Vorige nieuwsberichten lezen? Zie de nieuwspagina